ZAS heeft een hart voor kunst. Kunst kan helend zijn, voor afleiding zorgen en aanzetten tot bezinning. Daarom werd het Kunstenplatform in het leven geroepen. Dat platform integreert kunst in de ZAS-campussen. Het doel: het welzijn van patiënten, bezoekers, artsen en medewerkers bevorderen.
Curator Beatrijs Eemans (beatrijs.eemans@zas.be) coördineert de integratie van kunst op de verschillende ZAS-locaties.
Kunst in ZAS Cadix:
ZAS Cadix telt een aantal opvallende kunstwerken. De werken dragen bij aan een helende omgeving, waarin patiënten rustig kunnen herstellen. Omdat de werken ook duurzaam moesten zijn, verwerkten de kunstenaars een bestaand werk in een nieuw werk. De werken hebben een link met de stad en draaien rond drie verhaallijnen:
- de patiënt: Gaalgui en de Matrasdrager
- het ziekenhuis: omgekeerde operatiekamer
- de arts: Eed van Hippocrates
De vijf kunstwerken zijn te vinden op de meest toegankelijke plaatsen in het ziekenhuis: op het gelijkvloers, het restaurant en het terras op de 3e verdieping, verschillende onthaalruimtes en in het chirurgisch dagziekenhuis op de 4e verdieping.
Gaalgui: Boot van wrakhout
'Gaalgui' betekent prauw in Wolof, een van de talen in Senegal. De gaalgui wordt gebruikt voor de traditionele visvangst. De laatste jaren wordt hij ook ingezet voor de clandestiene migratie naar de Canarische eilanden. Het thema van Gaalgui is dan ook migratie. Het werk heeft veelkleurige verhalen aan boord. Het kunstwerk heeft ook een bezinningsplek waarin je kan plaatsnemen.
Gaalgui bouwt voort op een versie die in 2009 te zien was op Beaufort. Philip Aguirre (°1961) maakte samen met plaatselijke ambachtslui een verticale houten structuur met wrakstukken van andere prauwen. Zo wil hij het verhaal vertellen van de vissers, scheepsbouwers en jonge migranten.
De kunstenaar heeft het werk helemaal hernieuwd en heeft het permanent laten aanmeren in ZAS Cadix.
Locatie: terras 3de verdieping.
Matrasdrager
Matrasdrager is een beeld van een kwetsbare mens die een vieze, versleten matras voortsleurt. Het werk staat symbool voor de patiënt en spreekt iedereen aan die ooit als patiënt in een ziekenhuis is geweest. De levensgrote sculptuur vindt zijn permanente plek tussen de mensenstroom aan de rand van de zorgboulevard.
Omdat het beeld langs een evacuatieweg staat, moet het beantwoorden aan de strenge regels voor veiligheid en hygiëne in het ziekenhuis. Daarom heeft leverancier Sampli NV een matras gemaakt die beantwoordt aan die normen en er ook verweerd uitziet.
Locatie: gelijkvloers.
Omgekeerde operatiekamer uit 1910
Een kunstwerk integreren in een operatiekamer is om voor de hand liggende redenen niet aan de orde. Daarom hangt in het bezoekersgedeelte van het restaurant Aster (3e verdieping) een omgekeerde operatiekamer (OK) aan het plafond.
De speciaal voor ZAS Cadix gecreëerde installatie ‘Operatie Muller-Lambotte’ is het spiegelbeeld van de moderne operatiekamers die zich pal erboven op de vierde verdieping bevinden. Bezoekers van het restaurant kunnen het werk ervaren door er even onder te gaan staan of rustig plaats te nemen in het zitgedeelte onder het werk.
Het omgekeerd OK is een werk van Sofie Muller (°1974) dat stukken van het vroegere Museum van de Gezondheidszorg (museum Lambotte in ZNA Stuivenberg) gebruikt. Bezoekers kunnen een reconstructie zien van een operatiezaal uit 1910 met authentieke medische voorwerpen en een portret van de internationaal bekende Belgische pionierarts Albin Lambotte (1866-1955). Gedurende anderhalf jaar heeft Sofie Muller in het Stuivenbergziekenhuis in een voor haar tijdelijk ingericht kunstatelier het omgekeerd OK voorbereid.
Locatie: 3de verdieping, plafond restaurant.
Eed van Hippocrates op de muur
Een derde opvallend werk is het werk ‘Hallo, hoe gaat het? / Hello, how are you?’ waarin de eed van Hippocrates in Vlaamse vertaling als muurschildering is aangebracht op publieke plaatsen in het hele gebouw. Het gaat om een werk van het kunstenaarscollectief Art & Language met Michael Baldwin (°1945) en Mel Ramsden (°1944) als huidige vertegenwoordigers. In de Zorgboulevard op het gelijkvloers overspant de integrale tekst de volledige lengte van de ruimte, van de ingang Park Spoor Noord voorbij de liftenblok tot aan de verstilde binnentuin.
In de eed van Hippocrates verplichten artsen zichzelf om bepaalde beroepsregels te handhaven. De originele eed is opgesteld in het Oudgrieks en wordt toegeschreven aan de Griekse arts Hippocrates. In 2017 werd de eed geactualiseerd.
Locatie: gelijkvloers, polikliniek 2de verdieping, chirurgisch dagziekenhuis 4de verdieping.
Alain Lambotte
In 1902 ontwikkelde Lambotte in het Stuivenbergziekenhuis de eerste uitwendige osteosynthese : een techniek waarbij twee of meer botdelen aan elkaar worden vastgezet met pennen, schroeven en platen. Zijn baanbrekende werk in de orthopedie zorgde in het Interbellum voor een voor Vlaanderen uitzonderlijke erkenning en eerbetoon in de medische sector op wereldniveau.
Naast zijn functie als diensthoofd in gasthuis Stuivenberg (1900-1910) en zijn focus op de innovatieve behandeling van botbreuken was Lambotte ook een bedreven vioolbouwer, beeldhouwer en kunstverzamelaar, o.a. van een twintigtal werken van de bevriende kunstenaar Jamer Ensor. Dit kunstintegratietraject werd onderbouwd door artistiek onderzoek in overleg met prof. dr. Van Hee, conservator van het museum Lambotte.