Sterilisatie bij mannen

Een sterilisatie bij de man (vasectomie) is een veilige en betrouwbare vorm van anticonceptie. Het is een eenvoudige ingreep die geen invloed heeft op de seksuele werking van je lichaam. De uroloog sluit de zaadleiders af, waardoor de zaadcellen het zaadvocht (sperma) niet meer kunnen bereiken.

Na een vasectomie komt bij geslachtsgemeenschap alleen zaadvocht zonder zaadcellen vrij. Er kan dus geen bevruchting plaatsvinden.

Een vasectomie is in principe een definitieve ingreep. Alleen in uitzonderlijke gevallen kan de uroloog de sterilisatie ongedaan maken maar dat lukt niet altijd en de kans op succes verkleint met de jaren. Je moet er daarom zeker van zijn dat je deze ingreep wil ondergaan. 

Waar gebeurt een vasectomie?

• Een vasectomie gebeurt in het dagziekenhuis. Je hoeft dus niet in het ziekenhuis te overnachten.
• De ingreep gebeurt in ZAS Augustinus, ZAS Cadix, ZAS Middelheim, ZAS Palfijn of ZAS Vincentius.
• De controles achteraf vinden plaats in ZAS Augustinus, ZAS Cadix, ZAS Middelheim, ZAS Palfijn, ZAS Polikliniek Hof ter Schelde, ZAS Sint-Jozef, ZAS Vincentius of in de privépraktijk van je uroloog. 

Voorbereiding op een vasectomie

• Tijdens een consultatie vooraf bespreekt je uroloog het verloop van de ingreep en de soort verdoving.
• Een vasectomie gebeurt meestal onder plaatselijke verdoving. Als je dat wenst, kan je ook een volledige verdoving vragen.
• Bij een volledige verdoving vragen we je om vooraf de vragenlijst voor de preoperatieve voorbereiding in te vullen of je krijgt een uitnodiging voor een gesprek met een van onze anesthesisten.
• Ben je allergisch voor latex of bepaalde medicijnen of producten? Meld dat dan zeker aan je arts.
• Neem je bloedverdunners? Je arts zal zeggen of het nodig is om tijdelijk te stoppen met die in te nemen en zo ja vanaf wanneer. 

Aandachtspunten op de dag van de sterilisatie

• Als je alleen plaatselijke verdoving krijgt, moet je niet nuchter zijn.
• Als de ingreep onder volledige verdoving gebeurt, moet je de dag van de ingreep wel nuchter zijn. Dat betekent dat je vanaf 6 uur voor de ingreep niet meer mag eten, drinken of roken.
• Neem je dagelijkse medicatie zoals gewoonlijk met een klein beetje water. 
• Vlak voor het vertrek naar de operatiekamer doe je eventuele juwelen, piercings, lenzen of tandprothesen uit en trek je een operatieschortje aan. 

Verloop van de sterilisatie

• De uroloog ontsmet de balzak.
• Bij een vasectomie met plaatselijke verdoving krijg je 1 of 2 injecties in de huid van de balzak.
• Bij een vasectomie met volledige verdoving brengt de anesthesist je in slaap.
• De uroloog maakt een klein sneetje aan beide kanten van de balzak en maakt langs die weg de zaadleiders vrij.
• De uroloog snijdt links en rechts de zaadleiders door en neemt een stukje ervan weg.
• Daarna brandt de uroloog de uiteinden van de zaadleiders dicht en bindt die af met hechtmateriaal.
• Omdat de zaadleider door het lieskanaal loopt, kan je bij plaatselijke verdoving tijdens de sterilisatie een trekkend, pijnlijk gevoel in de liezen voelen.
• De uroloog sluit de wondjes met oplosbaar hechtmateriaal.  
• De ingreep duurt 15 tot 20 minuten.
• Als je alleen je balzak lokaal verdoofd werd, mag je na de ingreep meteen naar huis.
• Als je volledig verdoofd werd, mag je zodra je hersteld bent van de verdoving naar huis. Meestal is dat ongeveer 3 uur na de ingreep. 

Aandachtspunten na de sterilisatie (nazorg)

• De hechtingen lossen na ongeveer 2 weken vanzelf op. Het is dus niet nodig om ze te laten wegnemen.
• Douchen mag, maar je neemt de eerste 2 weken het best geen bad.
• Vermijd de eerste 5-7 dagen na de ingreep zware inspanningen en ga niet fietsen, sporten, zwemmen en til geen zware voorwerpen.
• Na 1 week mag je opnieuw seksuele betrekkingen hebben. Gebruik de eerste maanden wel een voorbehoedsmiddel, want je bent niet meteen onvruchtbaar (zie Vanaf wanneer ben je onvruchtbaar).
• De eerste dagen kan je een pijnlijk gevoel ervaren. Je kan daarvoor paracetamol (maximaal 4 x 1 gram per dag) of een ontstekingsremmer innemen. 

Mogelijke ongemakken na de sterilisatie

• Een geringe blauwverkleuring en zwelling van de balzak en/of basis van de penis komt vaak voor.
• Ook wat bloed- en vochtverlies uit de wondjes is geen reden voor ongerustheid en gaat normaal gezien snel vanzelf over.
• Zelden treedt een nabloeding of wondinfectie op.
• Pijn na de ingreep komt vaak voor en gaat gepaard met een zeurend gevoel in de teelballen (zaadballen) of pijn tijdens het lopen. Meestal duurt dat maar enkele dagen.  
• Er kan na de sterilisatie ook een gevoel van stuwing optreden. Dat kan leiden tot een pijnlijk gevoel voor de zaadlozing, maar dat is zeldzaam en meestal tijdelijk.
• Zo’n 2 procent van de mannen die zich laat steriliseren heeft kans op chronische pijn in de balzak (post-vasectomie pijnsyndroom). 

Vanaf wanneer ben je onvruchtbaar?

Na de sterilisatie ben je niet meteen onvruchtbaar! Tijdens de eerste maanden na de sterilisatie komen bij een zaadlozing namelijk nog zaadcellen vrij. Daarom moet je tijdens deze periode bij geslachtsgemeenschap nog altijd een voorbehoedsmiddel gebruiken.

Na een periode van ongeveer 3 maanden (20 tot 30 zaadlozingen) wordt in het laboratorium een zaadmonster onderzocht. Dat onderzoek is nodig om te kunnen kijken of je onvruchtbaar bent. Hiervoor krijg je van je uroloog een potje mee, waarin je al het sperma moet opvangen. Breng het potje met het zaadmonster binnen de 2 uur naar de locatie die je uroloog opgeeft.

De uitslag van het laboratoriumonderzoek krijg je van je uroloog. Als er geen zaadcellen meer zichtbaar zijn in het zaadmonster of een klein aantal niet-bewegende zaadcellen, dan is de sterilisatie geslaagd. Je bent dan onvruchtbaar en jij of je partner kan dan stoppen met het gebruik van voorbehoedsmiddelen.

Het kan gebeuren dat je meerdere malen een zaadmonster moet inleveren, totdat het laboratoriumonderzoek laat zien dat er geen zaadcellen meer aanwezig zijn.

Er is een kleine kans (kleiner dan 0,01 procent) dat de uiteinden van de zaadleiders weer aan elkaar groeien waardoor zaadcellen weer in je sperma kunnen terechtkomen en je dus opnieuw vruchtbaarheid bent. Dat heet een rekanalisatie. Ook al werden tijdens laboratoriumonderzoek in je zaadmonster geen bewegende zaadcellen (meer) gevonden, dan nog is hernieuwde vruchtbaarheid na langere tijd mogelijk.

Soms worden in zaadmonsters gedurende een langere periode telkens niet-bewegende zaadcellen gevonden. Meestal verdwijnen die binnen 1 jaar. Alleen als er bewegende zaadcellen in het zaadmonster blijven zitten is, na overleg met je behandelend arts, een nieuwe sterilisatie nodig. 

Hoeveel kost een vasectomie?

• Voor een vasectomie is er een gedeeltelijke tussenkomst als je bent aangesloten bij een Belgisch ziekenfonds.
• Het deel van de factuur waarvoor je ziekenfonds niet tussenkomt, moet je zelf betalen, tenzij je een aanvullende hospitalisatieverzekering hebt. Verwittig daarom de hospitalisatieverzekering voor de ingreep, zodat je de juiste polisvoorwaarden kent en niet voor verrassingen komt te staan.