Op basis van regelmatige en wetenschappelijk onderbouwde tests geeft het ROBUST-paspoort - ROBUST is een letterwoord voor de gebruikte tests - aan hoeveel lichamelijke en geestelijke reserves iemand nog heeft. Zo kunnen medische problemen die de komende jaren zullen opduiken sneller opgespoord worden.
Daarnaast voorspellen de tests met meer dan tachtig procent nauwkeurigheid hoe groot de kans is dat iemand binnen het jaar overlijdt. Het ROBUST-paspoort is een tegenhanger voor 65-plussers van het gekende Kindboekje van Kind & Gezin. In 2050 zal een kwart van de bevolking 65 of ouder zijn.
Nood aan systematische medische opvolging vanaf pensioen
Prof. dr. Anne-Marie De Cock, medisch diensthoofd geriatrie, legt uit waarom het belangrijk is op te volgen hoeveel buffer 65-plussers nog hebben.
“Met het ROBUST-paspoort vullen we de leemte in die vanaf de pensioenleeftijd ontstaat qua systematische medische opvolging. Bij baby’s, de schoolgaande jeugd en werkende volwassenen wordt de gezondheid opgevolgd. Dat gebeurt door regelmatige onderzoeken van Kind & Gezin, de schoolarts en de bedrijfsarts. Zodra je met pensioen gaat, valt die opvolging weg en moet je daarvoor zelf stappen zetten. Met de vergrijzingsgolf die voor de deur staat is het nodig om de vinger aan de pols te houden. De kwetsbaarheid van 65-plussers kennen en eventueel voorkomen, kan de burger en onze maatschappij helpen om zich hierop voor te bereiden.”
Er zijn verschillende mogelijkheden om toenemende kwetsbaarheid af te remmen: aanpassing van de voeding, aanpassingen van de woonomgeving (zoals het beperken van hindernissen om vallen te voorkomen), het aanwenden van technologie om complexe taken te vereenvoudigen en specifieke oefenprogramma’s om de lichamelijke of geestelijke fitheid te verbeteren.
In 2050 zal een kwart van de bevolking 65 of ouder zijn. Tegen 2050 neemt het aantal 65-plussers in ons land met een derde toe, het aantal 80-plussers verdubbelt zelfs. Het aandeel 65-plussers in de bevolking zal stijgen van 19,6 procent in 2022 naar 25,1 procent in 2050.
Geestelijke en lichamelijke reserves in kaart
Het ROBUST-paspoort geeft een nauwkeurig beeld van de globale kwetsbaarheid van iemand. Uit verschillende tests blijkt hoeveel reservecapaciteit iemand nog heeft. Het gaat om tests van de spierkracht en spierkwaliteit, de gang-kenmerken (zoals de stapsnelheid), het valrisico, de voedingstoestand, de lichaamssamenstelling en de stand van zaken op het vlak van geheugen. De tests duren anderhalf uur.
Zo geeft de stapsnelheid bijvoorbeeld aan of iemand de komende jaren dementie kan ontwikkelen. Voldoende spiermassa is dan weer belangrijk om bijvoorbeeld valincidenten te vermijden. Door valincidenten te vermijden kan iemand langer zelfstandig blijven wonen.
De resultaten worden omgezet in een risicoprofiel en een prognostische index. Die laatste schat in hoe snel iemand de komende jaren zal achteruitgaan en wat het overlijdensrisico is. Bij thuiswonende ouderen is dat tachtig procent, bij mensen die kanker hebben kan die nauwkeurigheid hoger zijn. De nauwkeurigheid is afhankelijk van de situatie van die persoon.
Kleine kwalen, grote problemen
De informatie over de conditie op de lange termijn – zoals de mentale en lichamelijke reserves van iemand – kan eerst en vooral artsen helpen om betere beslissingen te nemen of een ingreep of behandeling een meerwaarde hebben.
Daarnaast geeft het ROBUST-paspoort ook adviezen op het vlak van voeding, beweging en zorgondersteuning. Via een ergotherapeut of hulp aan huis kan de houder van het paspoort daarop ingaan.
Tot slot kunnen de patiënt en diens zorgverleners de gezondheid opvolgen. Kwestie van de evolutie te zien en alarmdrempels tijdig te detecteren. Bij een grote kwetsbaarheid kunnen kleine kwalen gemakkelijker belangrijke gezondheidsproblemen veroorzaken.