Het Antwerps Trauma Netwerk (ATN) werd als eerste Belgische traumanetwerk gecertificeerd door de Duitse Vereniging voor Traumachirurgie (DGU). In het ATN werken 11 ziekenhuizen samen om de zorg voor traumapatiënten te verbeteren. In 2023 registreerde het ATN 765 patiënten na een ernstig ongeval. De DGU-certificatie bevestigt de goede samenwerking rond traumazorg tussen de ziekenhuizen in de Antwerpse regio.
Uniek netwerk in brede Antwerpse regio
Zorg voor ernstig gewonde patiënten is bij uitstek complexe zorg, waarin veel disciplines en partners betrokken zijn.
In 2017 startten enkele Antwerpse ziekenhuizen daarom een samenwerking rond de kwaliteit van traumazorg en registratie van patiënten: het Antwerps Trauma Netwerk (ATN). Vandaag telt het ATN 11 ziekenhuizen die de zorgketen stroomlijnen: AZ Herentals, AZ Klina, AZ Monica, AZ Sint-Blasius, AZ Turnhout, AZ Voorkempen, Heilig Hart Lier, UZA, VITAZ, Ziekenhuis Geel en ZAS.
Verschillende ziekenhuizen van het ATN zijn al geaccrediteerd als lokaal, regionaal of supraregionaal traumacentrum door de Duitse Vereniging voor Traumachirurgie. Die beoordeelt ziekenhuizen op basis van strenge onafhankelijke, internationale standaarden voor de opvang en zorg van zwaargewonde slachtoffers. Daarbovenop ontvangt nu ook het ATN zelf een erkenning als netwerk.
De certificatie van het Antwerps Trauma Netwerk door de DGU is de kroon op het werk van alle partners de voorbije jaren. Het bevestigt de goede samenwerking tussen alle ziekenhuizen, met medische urgentieteams, de noodcentrale en revalidatieziekenhuizen
Samenwerking voor betere overlevingskansen en sneller herstel
Die nauwe samenwerking is essentieel voor goede traumazorg. Dr. Verdonck vertelt waarom: “We weten dat bepaalde ongevallen ernstige letsels kunnen veroorzaken. De complexiteit van die letsels verschilt heel sterk. Dankzij ons netwerk slagen we erin elke ernstig gewonde patiënt zo snel mogelijk de juiste zorg te bieden in het centrum met de juiste expertise. Dat zorgt niet alleen voor betere overlevingskansen voor slachtoffers, maar heeft ook een positieve impact op hun herstel en re-integratie in de samenleving.”
Alle ziekenhuizen werken nauw samen op gebied van dataregistratie, beleid en kwaliteit, opleiding en klinische zorg. En ook op onderzoeksvlak lopen er verschillende initiatieven.
- Dataregistratie: elk ATN-ziekenhuis registreert klinische en procesindicatoren in het internationale DGU-register. Die objectieve data vormen de basis om de kwaliteit van traumazorg te verbeteren en het beleid bij te sturen waar nodig.
- Beleid en kwaliteit: het register geeft ziekenhuizen inzicht in hun patiëntenpopulatie, de sterktes en verbeterpunten van hun traumazorg. Zo kunnen ziekenhuizen hun zorgtraject optimaliseren, op basis van good practices en internationale richtlijnen.
- Opleiding en expertise: in elk ziekenhuis krijgen zorgprofessionals dezelfde opleiding. Daarin delen ze klinische expertise, bespreken ze casussen en oefenen ze op vaardigheden, traumascenario’s en teamcommunicatie. Niet alleen verpleegkundigen en artsen, maar ook registratoren en kwaliteitsmedewerkers wisselen kennis uit.
- Klinische zorg: al die inspanningen leiden tot een verbetering van bed-side zorg en betere overlevingskansen en herstel voor de patiënt.
- Onderzoek: door meer en betere data te registeren, dragen alle ATN-ziekenhuizen bij aan traumaonderzoek. Daarnaast doet ATN zelf onderzoek voor relevante zorgvraagstukken. Zo wordt nu geanalyseerd of er nood is aan een innovatieve aortaballon om grote bloedingen bij trauma te stoppen. Het netwerk onderzoekt ook of de opvang voor ouderen met een ernstig trauma voldoende gestructureerd verloopt. Uit cijfers blijkt immers dat deze groep snel toeneemt.
Open cultuur
In 2023 organiseerde het ATN voor het eerst een kwaliteitsoverleg met alle betrokken ziekenhuizen, de noodcentrale en federaal gezondheidsinspecteur. “Daar bespreken we in alle transparantie proces- en outcome-indicatoren én verbeterpunten. Die open cultuur is net de kracht van ons netwerk, waar we komende jaren op verder bouwen” besluit dr. Verdonck.
Cijfers traumaopvang 2023
In 2023 registreerde het Antwerps Trauma Netwerk 765 ernstig gekwetste traumapatiënten*.
De belangrijkste cijfers en tendensen:
- De gemiddelde leeftijd van de traumapatiënt is 52 jaar.
23,5 % was ouder dan 70 jaar, 8% jonger dan 16 jaar. - De meeste ongevallen zijn verkeersongevallen (44 %) en valincidenten (42 %). Vorig jaar waren er minder auto-ongevallen (-5 %). Het aantal verkeersongevallen met zwakke weggebruikers stijgt, zowel voor e-bikes en e-steps (+4 %) als gewone fietsen (+6 %).
- 55 % van de traumapatiënten is erg zwaargewond volgens internationale criteria.
- Gemiddeld verblijven patiënten 14 dagen in het ziekenhuis. 65 % kan het ziekenhuis verlaten met een goed herstel of heeft slechts lichte hulpmiddelen nodig, zoals krukken.
- 35 % revalideert verder in een revalidatiecentrum of ander ziekenhuis.
*Cijfers 2023 o.b.v. registratie in 8 ziekenhuizen, een aantal ziekenhuizen registreert sinds 2024